حمید جعفری قریه علی
چکیده
ارتباطات فرهنگی، مناسبات اجتماعی و اشتراکات قومی و مذهبی از عوامل عمده نزدیکی کشورهای ایران و افغانستان است. در سال‌های اخیر به دلیل رخ‌دادهای سیاسی و اجتماعی و پیامدهای ناشی از جنگ این ارتباطات پر رنگ‌تر شده است. شعر فارسی افغانستان از نشانه‌های روشن این نوع ارتباطات شمرده می‌شود. شعر مهاجرت افغانستان به یاری عناصر زبانی و شگردهای ...
بیشتر
ارتباطات فرهنگی، مناسبات اجتماعی و اشتراکات قومی و مذهبی از عوامل عمده نزدیکی کشورهای ایران و افغانستان است. در سال‌های اخیر به دلیل رخ‌دادهای سیاسی و اجتماعی و پیامدهای ناشی از جنگ این ارتباطات پر رنگ‌تر شده است. شعر فارسی افغانستان از نشانه‌های روشن این نوع ارتباطات شمرده می‌شود. شعر مهاجرت افغانستان به یاری عناصر زبانی و شگردهای ادبی به بازگویی بحران‌های اجتماعی و سیاسی سرزمین افغانستان می‌پردازد. تردیدی نیست که بخش قابل توجّهی از زیبایی کلام و قدرت اثرگذاری آن مدیون شگردهای ادبی است. امّا مهم است که این شگردها چگونه و با چه اهدافی در متن به کار گرفته شوند. در بررسی شعر افغانستان می‌توان گفت که عناصر زیبایی شناختی در خدمت گفتمان حاکم بر شعر قرار گرفته است و شگفتی‌آفرینی و جنبه‌های صوری زیبایی‌شناختی آن اولویت اصلی شاعر نیست. تصاویر شاعرانه، وظیفۀ انتقال مفاهیم اخلاقی، اجتماعی و عقیدتی شاعر را به عهده گرفته‌اند. این پژوهش با رویکرد محتوایی به عناصر زیبایی‌شناسی، به بررسی ویژگی‌های تصویر در شعر مهاجرت افغان با تکیه بر قالب شعری غزل می‌پردازد. براساس نتایج این پژوهش، رابطۀ شعر فارسی شعرای افغانی با مخاطبان خود بر اصل آگاهی بخشی مبتنی است. این اصل به-همراهی و هم‌صدایی مخاطب با گوینده یاری می‌رساند. آبشخور تصویرها و حوزه‌های شگردهای ادبی در شعر مهاجرت افغان، خصلت‌ها، عواطف، نیازها و مصائب انسان است. با این توضیح، بحران‌هایی اجتماعی کشور افغانستان و اندیشه‌های مذهبی از مهم‌ترین مقوله‌های تصویر‌آفرین در غزل امروز شعرای فارسی زبان افغان شمرده می‌شود.
حمید جعفری قریه علی
چکیده
امروزه پرداختن به فرم در پژوهش‌های ادبی اگرچه به نتایجی درخور توجّه منجر شده، در مواردی ارزش درون متنی آثار را تحت تأثیر قرار داده است. دستور ساختاری که تکیه روی جنبۀ عینی و ملموس زبان دارد و در نهایت به شناخت اجزای واژه‌ها، گروه‌ها و جمله‌ها می‌انجامد، به تاثیرگذاری نقش دستور در القای معانی جدید و بلاغت‌افزایی کلام بی‌توجّه است. ...
بیشتر
امروزه پرداختن به فرم در پژوهش‌های ادبی اگرچه به نتایجی درخور توجّه منجر شده، در مواردی ارزش درون متنی آثار را تحت تأثیر قرار داده است. دستور ساختاری که تکیه روی جنبۀ عینی و ملموس زبان دارد و در نهایت به شناخت اجزای واژه‌ها، گروه‌ها و جمله‌ها می‌انجامد، به تاثیرگذاری نقش دستور در القای معانی جدید و بلاغت‌افزایی کلام بی‌توجّه است. یکی از مهم‌ترین حالاتی که واژه در جمله میپذیرد، مسند است. در زبان فارسی مسند از عناصر اصلی جملههای اسنادی محسوب می‌شود که در اصل به لحاظ هویّت دستوری، صفت است. در این پژوهش جایگاه «مسند» و نقش آن در بیان پیوند اندیشه و سبک بررسی می‌شود. به همین دلیل، این پژوهش که بهگونهای معناشناسی نقش مکمّلی مسند است، به دریافتهای جدیدی از متن کمک می‌کند. حاصل این پژوهش که به شیوۀ توصیفی تحلیلی انجام می‌شود، نشان میدهد تمام واژه‌ها و گروههایی که در جایگاه مسند قرار میگیرند، در واقع مفهوم صفتی دارند و بهگونهای باید آنها را صفت به شمار آورد و از طرف دیگر همین قابلیّت، عاملی مهم در بلاغت‌افزایی و معناپروری کلام است. دریافت ظرفیّتهای جملههای اسنادی، زمینههای ورود مخاطب را به قلمرو معانی نو فراهم میسازد
حمید جعفری قریه علی
چکیده
کارکرد تلمیح در طنزسروده‌های معاصر پس از انقلاب اسلامیچکیدهتلمیح که اشاره به داستان، مثل، آیه، حدیث و شعر است، نوعی پیوند میان مطالب اصلی و داستان و واقعه‌ای را بیان می‌کند. این شگرد ادبی، جنبۀ تشبیه یا استشهاد دارد و زیبایی کلام را می‌افزاید. با توجّه به این‌که تلمیح دربردارندۀ فرهنگ عامه و عقاید و رسوم گذشته است از دیرباز مورد ...
بیشتر
کارکرد تلمیح در طنزسروده‌های معاصر پس از انقلاب اسلامیچکیدهتلمیح که اشاره به داستان، مثل، آیه، حدیث و شعر است، نوعی پیوند میان مطالب اصلی و داستان و واقعه‌ای را بیان می‌کند. این شگرد ادبی، جنبۀ تشبیه یا استشهاد دارد و زیبایی کلام را می‌افزاید. با توجّه به این‌که تلمیح دربردارندۀ فرهنگ عامه و عقاید و رسوم گذشته است از دیرباز مورد توجّه شعرای ادب فارسی یوده است. تلمیح در بازآفرینی صحنهها ضمن برانگیختن مخاطب، در ارتقاء سطح اندیشگی او مؤثّر است و میدان دیدش را وسعت میبخشد. همین موضوع، اهمیّت و ضرورت بازخوانی این شگرد ادبی را نشان میدهد. با این توضیح، هدف پژوهش حاضر، بیان کارکرد تلمیح در بلاغت‌افزایی شعر معاصر، تشریح جنبه‌های معنا آفرینی و تآثیر آن در ایجاد موقعیّتهای طنزگونه است. حاصل پژوهش نشان میدهد که این آرایۀ ادبی با نقشی که در آفرینش طنز دارد، در تبیین انتقادهای اجتماعی و سیاسی که از مهم‌ترین و پربسامدترین رویکردهای شعر طنز است، تأثیری بسزا گذاشتهاست. همچنین تصرّف شعرای طنزپرداز در تلمیحات به نوآوری و خلق تصاویر جدید در شعر منجر شده و این تصویرها نیز در ایجاد فضای طنزآمیز بسیار مؤثّر بودهاند.
